News will be here
Frank Lloyd Wright, jakiego nie znacie

Jedne rodziny od pokoleń mieszkają w domach jego autorstwa, inne – przy odrobinie szczęścia – mogą kupić te nieruchomości, choć na rynku pojawiają się niezwykle rzadko. Reszcie pozostają modele czy kirigami składane wśród westchnień nad organicznym geniuszem tego autora. Frank Lloyd Wright jak mało kto w ubiegłym stuleciu wpłynął bowiem nie tylko na amerykańską, ale też światową architekturę. Niestety nie wszystkie jego realizacje przetrwały do dziś, jednak wiele wciąż ma się dobrze i – jak przekonuje Tim Samuelson – możemy nawet nie wiedzieć, że na nie patrzymy. Chicago jest tego doskonałym przykładem, ponieważ znajduje się tam wiele budynków zaprojektowanych przez młodego Franka Wrighta. Tamtejsze Elmhurst Art Museum zorganizowało więc ciekawą wycieczkę przez młodość kultowego architekta.

Jak Frank stał się Frankiem Lloydem

Chicago, Wright Before the "Lloyd", Steven Koch, Elmhurst Art Museum
Część wystawy "Wright Before the »Lloyd«", fot. Steven Koch/Elmhurst Art Museum

Podoba mi się zabieg, jaki zastosował Tim Samuelson – chicagowski historyk sztuki, a zarazem kurator wystawy "Wright Before the »Lloyd«". Słowa te brzmią intrygująco, choć osobom zainteresowanym architekturą z miejsca nasuwają skojarzenia z wybitnym autorem. Tytuł wystawy jest jednak bardziej dosłowny, niż mogłoby się wydawać. Frank Lloyd Wright swój styl odnalazł u schyłku XIX wieku, będąc około trzydziestki. Wcześniej natomiast przez lata poszukiwał właściwej drogi. Pracował dla innych, ucząc się, ale też czerpiąc inspiracje z rozmaitych źródeł. Wówczas jeszcze podpisywał się Frank L. Wright – na drugie imię miał zresztą Lincoln, nie Lloyd.

Frank Lloyd Wright, Robert W. Roloson, Chicago, Elmhurst Art Museum
Detale okien w zaprojektowanym przez Wrighta w 1894 roku domu Roberta W. Rolosona w Chicago, fot. Elmhurst Art Museum

Wright jest świetnym przykładem tego, że inspiracje i kierunki, którymi twórczość artysty przesiąka w młodości, to cenne źródło informacji na temat jego rozwoju. Nie ma znaczenia nawet to, czy dany autor odciął się od tych swoistych korzeni, one bowiem – w jakiejś części – i tak pozostają w jego twórczości. Czasem wystarczy po prostu wiedzieć, czego szukać. Samuelson postanowił więc połączyć siły z lokalnymi muzeami, by zaprezentować, jak pewien młokos z Wisconsin wyrósł na architektoniczną legendę. W Elmhurst, a więc na przedmieściach Chicago, zorganizowano prawdopodobnie największą tego typu wystawę.

Podróż od dzieciństwa aż po artystyczną dojrzałość

Frank Lloyd Wright, Robert W. Roloson, Chicago, Elmhurst Art Museum
Szkic domu Roberta W. Rolosona w Chicago, fot. Elmhurst Art Museum

Ekspozycja zdjęć, szkiców i elementów architektonicznych rozciąga się na powierzchni trzech galerii. Część z nich to fotografie z prywatnej kolekcji kuratora, część to zrekonstruowane cyfrowo szkice z zasobów muzealnych. Co ciekawe, znajdziemy tu też rzeczywiste fragmenty budynków – nieraz odratowane dosłownie ze śmietnika lub miejsc rozbiórki. Wkraczając w ten świat, możemy natomiast udać się powolnym krokiem w podróż przez jego młodość. Główną część wystawy stanowią prace młodego architekta, rozwijającego się pod okiem Josepha Lymana Silsbee'ego czy Louisa Henry'ego Sullivana. Widać tam także liczne flirty z różnymi stylami jak choćby klasycyzmem, stylem kolonialnym czy... japońskim. Nie zabrakło też modernizmu, a więc tego, na którego rozwój wywarł największy wpływ w późniejszych latach. "Wright Before the »Lloyd«" nie ogranicza się jednak do tego – wystawa przybliży nam zarówno dzieciństwo autora, jak i pierwsze projekty, pod którymi podpisał się jako Frank Lloyd Wright.

Chicago, Francis Apartments, Steven Koch, Elmhurst Art Museum
Fryz zdobiący niegdyś chicagowskie Francis Apartments (projekt z 1895-96 roku, budynki zburzono w 1971), fot. Steven Koch/Elmhurst Art Museum

Elmhurst Art Museum zainaugurowało "Wright Before the »Lloyd«" we wrześniu – ekspozycję można zwiedzać do 14 lutego 2021. Wstęp jest całkowicie darmowy, ale w sprzedaży są też specjalne bilety. Ich zakup daje nam dostęp do wycieczki z przewodnikiem (w formie nagrania).

Muzeum zachęca w ten sposób do jeszcze mocniejszego zainteresowanie się twórczością Wrighta. Warto bowiem pamiętać, że w Chicago pozostało wiele budynków jego autorstwa – nic nie stoi więc na przeszkodzie, by je odnaleźć. Dodatkowo znajdujące się nieopodal Elmhurst History Museum organizuje wystawę towarzyszącą pt. "Frank Lloyd Wright: Architecture of the Interior", która potrwa od 23 października do 20 grudnia.

Damian Halik

Damian Halik

Kulturoholik, level 99. Czas na filmy, książki, komiksy i gry, generowany gdzieś między pracą a codziennymi obowiązkami, zawdzięcza opanowaniu umiejętności zaginania czasoprzestrzeni.

News will be here