Praga jest jedną z najprężniej zmieniających się dzielnic Warszawy. Zaniedbana za czasów PRL-u prawobrzeżna część stolicy potrzebuje dziś o wiele większych nakładów na rewitalizację, ale i cieszy się sporym zainteresowaniem inwestorów. Dzięki temu rozwój tej części miasta jest niemal namacalny – choć i to nie wszystkim się podoba. Woonerf na Środkowej, jako ewidentny powiew zachodnich idei w architekturze miejskiej, budzi mieszane uczucia. To jednak niewiele zmienia – 31.03.2021 jest bowiem coraz bliżej.
Koniec planowania – czas działać
Środkowa to typowo praska ulica – z jednej strony wyraźnie potrzebująca rewitalizacji, z drugiej zaś na każdym kroku opowiadająca historię. Ten pierwszy argument sprawił, że kilka lat temu władze Warszawy zapowiedziały jej rychłą przebudowę. Więcej konkretów pojawiło się w roku 2017 – już wówczas zapowiedziano woonerf na Środkowej. W 2018 roku podpisano nawet umowę na opracowanie dokumentacji projektowej i to właśnie w niej pada data 31.03.2021 jako termin zakończenia prac projektowych.
Czym właściwie jest woonerf? To określenie z języka holenderskiego (dosłownie: ulica do mieszkania), które przyjęło się w międzynarodowej urbanistyce. Jego polskim odpowiednikiem jest podwórzec miejski, czyli nic innego jak ciąg pieszo-jezdny okraszony zielenią. Ta koncepcja idealnie wpisuje się w ideę przyjaznej przestrzeni miejskiej. Umieszczenie wysp zieleni naprzemiennie – raz po jednej, a raz po drugiej stronie pasa ruchu – wymusza na kierowcach zwolnienie, zniechęcając do przejazdu tych, którzy mogą obrać inną trasę, a więc zwiększając komfort i bezpieczeństwo mieszkańców. Ta koncepcja ma więc swoje plusy – zieleń, komfort, bezpieczeństwo, nowoczesność. Woonerf na Środkowej dodatkowo ma zostać tak rozplanowany, by zieleń nie zakrywała zabytkowych fasad.
Tu jednak pojawia się druga strona, a więc historia – wiele osób obawia się, że zostanie ona niepotrzebnie zdominowana przez nową organizację ulicy. Warto wspomnieć, że ul. Środkowa już w XIX wieku była swoistym kręgosłupem Nowej Pragi. Tamtejsza zabudowa liczy przeszło sto sześćdziesiąt lat – niemal bez uszczerbku udało jej się przetrwać dwie wojny oraz PRL. Władze miasta podkreślają, że elewacje zabytkowych kamienic zostaną podczas przebudowy ulicy wyeksponowane. Varsavianiści dywagują jednak, czy aby sama ulica nie jest równie istotnym zabytkiem, który po przebudowie przepadnie.
Woonerf na Środkowej powstanie w ciągu roku?
Ważnym czynnikiem, sugerującym, że bez zważania na spór między varsavianistami a miastem woonerf na Środkowej powstanie prędzej niż później, jest obecnie obowiązująca Wieloletnia Prognoza Finansowa. Projekt ma kosztować około sześciu milionów złotych i wpisywać się w WPF na lata 2018-2022. Wnioski nasuwają się więc same.
Pomijając kwestie historyczne, woonerf na Środkowej powinien zostać ciepło przyjęty przez mieszkańców. Obecnie ulica – delikatnie mówiąc – nie urzeka wyglądem. Trudno uznać, że choćby w najmniejszym stopniu podkreśla to jej zabytkowy charakter. Z założeń projektu wynika natomiast, że na odcinku między Kowieńską a Stalową będzie obowiązywać ruch jednokierunkowy. Pojawienie się strefy zamieszkania poprawi bezpieczeństwo pieszych (a więc głównie mieszkańców), ale przebudowa nie ograniczy znacząco dostępności miejsc postojowych – te ujęto w planie. Przede wszystkim jednak więcej zieleni sprawi, że na Środkowej będzie się mieszkało o wiele przyjemniej. Zmiana będzie odczuwalna zwłaszcza latem, ale tego typu przebudowy to też element miejskiej strategii adaptacji do zmian klimatu.
