Podejście Japończyków do boskości zdecydowanie odbiega od tego, jak kwestię wiary postrzegamy w religiach monoteistycznych, zarazem oddając zdecydowanie większy szacunek siłom natury. Nic więc dziwnego, że pracując nad zastępstwem dla niezwykle istotniej świątyni, Sou Fujimoto zdecydował się zazielenić nowy budynek.
Choć w Japonii istnieje około czternastu tysięcy świątyń Tenmangū, ta w Dazaifu nieopodal Fukuoki jest zdecydowanie najistotniejszą. Miejsce ważne zarówno dla wyznawców Shinto, jak i turystów odwiedzających wyspę Kiusiu przez najbliższych kilka lat pozostanie jednak niedostępne. Powodem jest pierwsza od niemal stu trzydziestu lat renowacja. Odwiedzane rocznie przez ponad dziesięć milionów osób Tenmangū w Dazaifu zostanie zamknięte na trzy lata, ale wierni i turyści nie zostaną pozostawieni sami sobie.
Świątynia pierwotnie wzniesiona w 905 roku, a rozbudowana w 919, niestety uległa spaleniu podczas piętnastowiecznej wojny domowej. Słynne na cały świat oblicze tego zajmującego dwanaście kilometrów kwadratowych obiektu jest natomiast zasługą Takakage Kobayakawy. To właśnie pan feudalny Chikuzen (część obecnej Prefektury Fukuoka) wydał polecenie odbudowany świątyni, którą wzniesiono w 1591 roku. Obecne prace będą zaś największymi, jakie prowadzono przy tym budynku od tego momentu, czyli od czterystu trzydziestu lat.
Niezwykłość japońskiej kultury doskonale poznaje się przez pryzmat tamtejszych wierzeń. Ich podejście do boskości zdecydowanie odbiega bowiem od tego, jak kwestię wiary postrzegamy w religiach monoteistycznych, zarazem oddając zdecydowanie większy szacunek siłom natury. Nic więc dziwnego, że pracując nad zastępstwem dla niezwykle istotniej świątyni, Sou Fujimoto postanowił zazielenić nowy budynek.
Bóstwo klęsk żywiołowych, które dziś opiekuje się nauką oraz poezją
Tenmangū w Dazaifu to jednak coś więcej niż jeden z tysięcy świątyń – to miejsce pochówku Michizane Sugawary. Ten żyjący na przełomie XI i X wieku erudyta był postacią niezwykle zasłużoną w dziejach Japonii. Uznaje się go za czołowego przedstawiciela okresu Heian. Niestety jego działalność polityczna, którą łączył z zainteresowaniami poezją oraz nauką, rzuciła na niego gniew jednego z wielkich rodów arystokratycznych. Na skutek działań Fujiwarów Sugawara został wygnany na Kiusiu, gdzie zmarł w 903 roku.
Legenda głosi, że niedługo po jego odejściu stolicę nawiedziły silne opady, którym towarzyszyły pioruny. Na ich skutek wiele siedzib rodu Fujiwara zostało strawione przez ogień bądź wchłonięte przez wodę – cesarz uznał więc, że był to gniew ducha Sugawary. To właśnie wówczas przywrócono mu wszelkie godności, uroczyście spalono rozkaz wygnania, zarządzając przy tym czczenie erudyty jako Tenjina. Dziś właśnie tym mianem, zamiennie z Tenmangū, nazywa się poświęcone mu świątynie.
Co ciekawe, na skutek legendy Michizane Sugawara przez wieki uznawany był za boga klęsk żywiołowych. Czczenie go niewiele miało natomiast wspólnego z czcią – chodziło jedynie o udobruchanie żywiołowego ducha. Kolejne pokolenia japońskich uczonych stale jednak odwoływały się do jego twórczości poetyckiej oraz faktu, że był on jednym z największych uczonych okresu Heian. Ufano, że bardziej niż klęsk, powinno się oczekiwać jego czuwania nad rozwojem nauki i poezji.
Tymczasowe Tenmangū w Dazaifu otoczy odwiedzających zielenią
Sou Fujimoto to niezwykle ceniony architekt, dla którego wielkim honorem jest możliwość współtworzenia historii sanktuarium w Dazaifu. Warto nadmienić, że mowa o topowym wykładowcy akademickim w Japonii, a przy tym autorze najlepszego domu jednorodzinnego na świecie według jury World Architecture Festivalu 2008. W 2013 roku uhonorowano go natomiast w niezwykle prestiżowy sposób, powierzając mu projekt corocznego pawilonu Galerii Serpentine w Londynie. Ma więc doświadczenie w projektowaniu obiektów tymczasowych.
Jako główne miejsce kultu Michizane Sugawary świątynia Tenmangū w Dazaifu ma jednak ograniczony czas na renowację. Z bóstwem mocno powiązana jest liczba 25, której raz na dwadzieścia pięć lat poświęcona zostanie specjalna ceremonia. Najbliższa z nich odbędzie się w dziewiątym roku Reiwy, a więc w 2027 – będąc zarazem tysiąc sto dwudziestą piątą rocznicą śmierci Sugawary. Jasne więc, że do tego czasu restauracja świątyni musi zostać ukończona. Tymczasowy pawilon projektu Fujimoto będzie natomiast służyć aż do oficjalnego jej otwarcia.
Koncepcja architekta jest dość ciekawa i nietypowa jak na tego typu budynek. Postanowił on bowiem, że budynek pozostanie w ścisłej korelacji z otoczeniem, a na jego dachu wyrośnielas. W przeciwieństwie do głównej świątyni tę tymczasową odwiedzimy też bez ściągania obuwia. Wewnątrz nie zabraknie oczywiście istotnych dla wiary Shinto – i tak lubianych przez turystów – elementów. Choć powstanie jedynie na trzy lata, będzie z równie wielką czcią pełnić swe funkcje. Budowa tymczasowego pawilonu Tenmangū w Dazaifu ma ruszyć w lutym przyszłego roku.
