Ledwie tydzień temu pisałem, jak bardzo wyjątkowa jest tegoroczna edycja Lexus Design Award. Jej wyjątkowość polega między innymi na tym, że na kilka tygodni przed rozstrzygnięciem ruszył już nabór do kolejnej edycji. Wszystko to jednak, jak wiemy, wina pandemii i globalnego lockdownu, który uniemożliwił organizację targów Salone del Mobile. To tam tradycyjnie Lexus ogłasza wynik i honoruje zwycięzców swojego konkursu. W tym roku potrzebny był jednak specjalny, wirtualny panel jury, umożliwiający obrady na odległość. Ich konkluzją było natomiast przyznanie LDA 2020 grupie BellTower z Kenii.
BellTower piszą historię
Kenijski kolektyw poszerzył grono laureatów Lexus Design Award, stając się pierwszym przedstawicielem Afryki. To wielki krok zarówno dla nich, jak i innych lokalnych designerów – otrzymali oni bowiem jasny sygnał: warto próbować. Z roku na rok LDA zyskuje na popularności, o czym świadczą stale rosnące liczby. W ostatniej edycji organizatorzy otrzymali 2042 zgłoszenia z 79 krajów. To zatem najmocniej obsadzona jak dotąd edycja w siedmioletniej historii nagrody. Wraz z prestiżem rośnie jednak stawka. Dotychczasowi zwycięzcy udowadniają, że wyróżnienie ich nie było błędem, prężnie działając w designerskim światku. Miejmy nadzieję, że podobnie będzie z BellTower, choć ich ambicja ich projektu sugeruje, że nie jest on dziełem przypadku.
Nasza podróż zaczęła się od wielu wyzwań – mimo to wytrwaliśmy, by zaprezentować ambitną koncepcję. Te doświadczenia stały się dla nas nieocenioną lekcją na całe życie. Wszystkie nasze przyszłe projekty będą zgodne z kluczowymi zasadami, których nauczyliśmy się, będąc częścią rodziny Lexusa.
– John Brian Kamau, kolektyw BellTower
Czym więc jest ta tajemniczo brzmiąca "Społeczność Open Source"? To złożony system – od oprogramowania do inteligentnego planowania, po zbiornik wody pitnej. Zdaniem autorów to także odpowiedź na wyzwania, przed jakimi na co dzień stają ludzie we wciąż rozwijających się krajach. Bazując na doświadczeniach z rodzimego, kenijskiego podwórka, BellTower postawiło na inteligentne planowanie. Ma ono na zasadach Open Source umożliwić projektowanie przystępne pod względem kosztów funkcjonowanie społeczności. Wiem, brzmi niejasno. W wielkim skrócie chodzi o to, by tworząc np. nowe osiedla mieszkaniowe, były one planowane na zasadach zrównoważonej gospodarki zasobami. W przypadku Afryki chodzi przede wszystkim o dostęp do czystej wody. Oparcie projektu na zasadach Open Source sprowadza się natomiast do udostępnienia mechanizmu inteligentnego planowania innym.
Jury w składzie: Jeanne Gang, Paola Antonelli, John Maeda i Simon Humphries obradowało wirtualnie
Konkurs został przerwany przez pandemię na ostatniej prostej. Finaliści byli już po spotkaniu z mentorami (Joe Doucet, Bethan Gray, Philippe Malouin i Shohei Shigematsu), otrzymali też fundusze na rozwój prototypów. Mogli więc bez przeszkód dopieszczać swoje projekty, stale konsultując się z bardziej doświadczonymi projektantami. Zabrakło jedynie ostatniego aktu: udziału w wystawie podczas Salone del Mobile i przyznania samej nagrody. Jury musiało więc nie tylko ustalić swoją decyzję, ale też spotkać się z finalistami. Każdy z szóstki szczęśliwców opowiedział o swoim projekcie, o tym, jak chce za jego sprawą zmieniać jutro – potem pozostała narada. Ogłaszając werdykt, Jeanne Gang powiedziała:
W różnych czasach projektowanie wyróżniało się odważną estetyką, ekstremalną funkcjonalnością, a nawet humorem i dowcipem. Dziś jednak nasz świat jest nękany ogromnymi problemami zmian klimatycznych i nierówności społecznych, dlatego istnieje konieczność projektowania systemowych rozwiązań. Zdobywcy Grand Prix poszerzają natomiast naszą definicję projektowania.
