Dość nieoczekiwanie tegoroczna nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny trafiła do badaczy pierwszej z dziedzin. Otrzymali ją David Julius i Ardem Patapoutian za odkrycie receptorów temperatury i dotyku. "Nasza zdolność do odczuwania cierpła, zimna i dotyku jest kluczowa dla przeżycia oraz stanowi podstawę naszych interakcji z otoczeniem" – stwierdził Komitet Noblowski w uzasadnieniu.
Oczywiście badania zwycięzców dotykają obu dziedzin, w których przyznawana jest ta nagroda, jednak zdecydowanie bliżej im do pierwszej z nich. W dalszej części uzasadnienia komitet wskazał natomiast, że odkrycie jest przełomowe, ponieważ pozwala stworzyć nowe rodzaje terapii dla wielu chorób. Pozwala bowiem zrozumieć, w jaki sposób ciepło, zimno i bodźce mechaniczne wywołują impulsy w naszym układzie nerwowym, które umożliwiają nam postrzegać świat wokół nas i się do niego dostosowywać.
To o tyle zaskakujące, że media spekulowały raczej o przyznaniu Nobla odkrywcom technologii mRNA
Mowa o technologii, dzięki której powstały pierwsze szczepionki przeciwko COVID-19. Stało się jednak inaczej. Julius czujnik rozpoznał dzięki kapsaicynie. To ostry związek z papryczki chili, który wywołuje uczucie pieczenia. Wykorzystał go, aby zidentyfikować reagujący na ciepło czujnik w zakończeniach nerwowych skóry. Z kolei Patapoutian wykorzystał komórki wrażliwe na ucisk. Odkrył nową klasę czujników reagujących na bodźce mechaniczne w skórze i narządach wewnętrznych.
Odkrycie tych receptorów i mechanizmów ich działania stwarza naprawdę dobre możliwości poszukiwania czynników, które mogłyby modyfikować ich działanie, co – na przykład w przypadku leczenia niektórych neuropatii – może się okazać niezwykle ważne i interesujące.
– prof. dr hab. Jacek Malejczyk z Katedry i Zakładu Histologii i Embriologii, Centrum Biostruktury WUM, w rozmowie z polskatimes.pl
Ardem Patapoutian jest ormiańskiego pochodzenia, a urodził się w Bejrucie i jako nastolatek przybył do Los Angeles. Badania prowadzi w Instytucie Scripps Research w La Jolla w Kalifornii. David Julius jest natomiast profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco.