Zgłoszenie do Lexus Design Award to wielki krok dla młodych projektantów. Nawet jeśli nie uda im się trafić do finału, z pewnością już sam udział w konkursie będzie dla nich niemałym przeżyciem. Ich młodzieńcza pasja i często nieszablonowe podejście do problemów są przecież czymś więcej niż tylko wizualnymi kreacjami. To rzeczy, które mogą zmienić świat – projekty, które w razie niepowodzenia w LDA można rozwijać dalej. Finaliści mają jednak ten przywilej, że na swojej drodze spotkają tuzy świata designu – takie jak Sputniko! A jak to wygląda z perspektywy doświadczonej i uznanej mentorki?
Sputniko! – artystka czy projektantka?
To pytanie zadaje sobie wiele osób, gdy po raz pierwszy stykają się z twórczością Japonki. Sputniko! jest cenioną specjalistką od instalacji multimedialnych, lecz jej dziełom zdecydowanie bliżej do sztuki niż designu. Ma jednak niesamowite doświadczenie przede wszystkim w dziedzinie projektowania. Artystyczne zacięcie nawet w tej kwestii należy natomiast odbierać jako osobistą preferencję i charakterystykę jej formy wyrazu. Te cechy uznano zaś za niezmiernie ważne, gdy komponowano zespół mentorski Lexus Design Award 2021. Obok architektki Mariam Kamary oraz projektantów Sabine Marcelis i Joego Douceta to właśnie Sputniko! ma reprezentować dbałość o formę ponad treścią. Ma zresztą ku temu niezbędne papiery.
W lipcu Japonka skończy dopiero 36 lat, co może zaskakiwać, jeśli spojrzymy na długą listę jej wystaw i życiowych osiągnięć. Debiutowała w pierwszej dekadzie XXI wieku i od tamtej pory nieustannie zachwyca. Jest absolwentką Royal College of Art, ale ma też doświadczenia z MIT Media Lab (adiunkt w latach 2013-17), W 2017 roku wróciła natomiast do Japonii, gdzie najpierw była profesorem nadzwyczajnym w Institute of Industrial Science Uniwersytetu Tokijskiego, a od 2019 roku pełni tę samą funkcję na Wydziale Designu Tokyo University of Arts. W międzyczasie Sputniko! Uczestniczyła też w licznych przedsięwzięciach, a najgłośniejszym z nich zdaje się TED Fellows. W 2019 roku była wśród dwudziestu wyselekcjonowanych badaczy, projektantów i twórców, którzy dołączyli do think tanku.
Jako artystka-aktywistka zawsze myślę o tym, jak najskuteczniej mogę rozpowszechnić swoje przesłanie lub wpłynąć na społeczeństwo w bardziej znaczący sposób. Uważam, że projektanci powinni być odpowiedzialni i myśleć o lepszym jutrze we wszystkich swoich projektach. Jeśli twoje rozwiązanie projektowe tak nie działa, to jest tylko pięknie wyglądającą rzeczą, która udaje, że coś rozwiązuje. Właśnie dlatego finaliści Lexus Design Award 2021 zrobili na mnie takie wrażenie. Kiedy natrafiają na problem, momentalnie są w stanie zmienić kierunek myślenia.
– Sputniko!
Mentorka idealna?
Zważywszy na doświadczenie dydaktyczne i wyraźnie odmienne podejście do projektowania, Sputniko! zdaje się doskonałym wyborem dla organizatorów Lexus Design Award. Japonka podchodzi do swojej pracy z artystycznym zacięciem, ale też zgodnie z zasadami teorii krytycznej. Dzięki temu balansuje swoją dwoistą naturę artystki i projektantki – to także świetne wieści dla młodych twórców, którzy trafili pod jej skrzydła.
Co prawda tegoroczna edycja LDA odbywa się w obliczu pandemii, a więc tradycyjne warsztaty dla finalistów musiały przybrać formę online, ale to nie stanie im na przeszkodzie. Więcej o innowacyjnych pomysłach, które powstały w myśl hasła Projektowanie lepszego jutra, przeczytacie tutaj. Sputniko! w jednym z ostatnich wywiadów zdradziła natomiast swoje wrażenia na temat współpracy z młodymi projektantami:
Jestem pod ogromnym wrażeniem finalistów i ich projektów. Podoba mi się kierunek, w jakim podążają. Mam jednak nadzieję, że uda im się dodać do swoich prac element punkowego charakteru lub szaleństwa. Jako mentorka udzielam im rad i widzę, że naprawdę słuchają – to dobrze – ale chciałabym też, żeby mnie zaskoczyli [...]. To też nowe doświadczenie dla mnie – widzieć jak oni postrzegają rzeczy i jak próbują rozwiązywać problemy świata. Najważniejszą rzeczą, z którą powinniśmy się zmierzyć, jest projektowanie otwierające ludzkie umysły i zmieniające ich sposób postrzegania świata. Zrozum źle technologię, a to, co może być utopią dla jednej społeczności, dla innej stanie się dystopią. Właśnie dlatego uważam, że perspektywa przyszłości jest bardzo ważna.
