Pochodząca z Pekinu Yang Xiao sama o sobie pisze: nie jestem fotografką na pełny etat, ale to moja pełnoetatowa obsesja. Chinka ma bogate doświadczenia związane z projektowaniem – poczynając od UX designu, a na projektowaniu produktu kończąc. Z biegiem lat pasja zaczęła jednak zajmować jej coraz więcej czasu. Obecnie z powodzeniem realizuje się w fotografii architektury, co łączy ze szczególnym zamiłowaniem do urbexu, ale też istotną rolę w jej twórczości odgrywa malowanie światłem.
Od 2018 roku Xiao mieszka w Hiszpanii, zanim jednak na stałe osiadła w Europie, uwielbiała zwiedzać zwłaszcza jej Środkową i Wschodnią część. Wszystko to z zamiłowania do brutalistycznej architektury i monumentalnych budowli będących pomnikami historii tych regionów. Nawet jeśli przez dekady niszczały one z dala od ludzkiego wzroku, pozostają świadectwem kształtowaniem przez człowieka własnego środowiska. Opuszczone, często ponownie odzyskiwane przez naturę miejsca, to doskonała sceneria dla fotografii nocnej. W blasku Księżyca czy sztucznego oświetlenia miejsca te ukazują jednak zupełnie inne oblicza – bywa, że przypominają dzieła obcych cywilizacji.
Natchnienie z Buzłudży
Miejscem, które pchnęło Yang Xiao do dalszej eksploracji miejskiej, było Dom-Pomnik Komunistycznej Partii Bułgarii. Brutalistyczną, choć ocierająca się o futuryzm budowlę wzniesiono na szczycie Buzłudży w 1981 roku. Jej świetność szybko jednak przeminęła. Zaledwie kilka lat później, po obaleniu Todora Żiwkowa, zwyczajnie zapomniano o tym miejscu. Dziś, choć budynek wciąż góruje nad wzgórzem, jest wyraźnie nadgryziony przez ząb czasu – a przy tym mocno zdewastowany.
Dla Xiao, która odwiedziła Buzłudżę w 2012 roku, tamtejszy dom-pomnik stał się pierwszym rozdziałem nowej historii w jej życiu. Od tego czasu chińska artystka odwiedziła ponad czterdzieści państw – głównie tych, na których swoje piętno odcisnęły dekady bratniej opieki ze strony ZSRR. Podczas zwiedzania najmocniej skupiała się natomiast na poszukiwaniu monumentalnych pozostałości słusznie minionych czasów. Niektóre są lepiej, inne gorzej zachowane. W kadrach uchwyconych przez Yang Xiao zdają się jednak żyć własnym życiem – z dala od ziemskich problemów i pobudek, które przyczyniły się do ich powstania.
Yang Xiao światłem podkreśla złowrogą naturę obiektów
To po części efekt wspomnianych już przy okazji domu-pomnika z Buzłudży futurystycznych dążeń sowieckiego modernizmu. Brutalistyczne formy i niejednokrotnie przytłaczające gabaryty wyglądają obco, zwłaszcza gdy postawimy na ich tle człowieka. Jeśli natomiast dodatkowo zagramy przy tym światłem i zdecydujemy się na nietypowe kadrowanie – efekt zostanie spotęgowany.
Nigdy nie miałam okazji być światkiem czasów świetności tych miejsc, nie mam też wpływu na ich dalsze losy. Mogą pozostać opuszczone i niszczeć, mogą zostać odrestaurowane czy po prostu wyburzone. Jedynym, co mogę zrobić jako podróżniczka, jest docenienie chwili, w której je widzę, i stanie się światkiem ich obecnej formy.
– Yang Xiao
Chinka znakomitą większość fotografii wykonuje o zmierzchu bądź nocą. Dodatkowo artystka uchodzi za autorkę specjalizującą się w malowaniu światłem. Stąd ich nietypowy klimat. Sama zresztą twierdzi, że udokumentowanie tych miejsc nie jest tym, co chce osiągnąć. Dzięki odpowiedniej pracy światłem Xiao stara się odtworzyć je. W jej kadrach budowle przechodzą swoistą transformację, występując w unikalnych scenach, które należą tylko do niej.
Więcej prac Yang Xiao znajdziecie na jej stronie oraz Instagramie.
